Half juni deelden we de conceptresultaten met vier denkrichtingen voor de toekomst van de Hegewarren. We deelden deze met de bredere omgeving en met de politiek, om te horen welke vragen, opmerkingen en aanvullende ideeën er zijn. Het co-creatieteam gebruikt deze reacties om de resultaten waar nodig verder uit te werken en aan te scherpen.
Via de website ontvingen we een eerste reactie van buurtbewoners, recreatiewoningeigenaren, bewoners uit omliggende dorpskernen, lokale organisaties en andere belanghebbenden of belangstellenden. In een bijeenkomst op 24 juni kregen de leden van Provinciale Staten, het algemeen bestuur van het wetterskip en de raad van gemeente Smallingerland de kans hun vragen mee te geven. Op donderdagavond 8 juli gingen bestuurders Douwe Hoogland, Jan van Weperen en Robin Hartogh Heys van de Lier vervolgens in gesprek met het co-creatieteam om ook hun aandachtspunten te bespreken.
Naast het meegeven van aandachtspunten, hebben belanghebbenden en belangstellenden diverse ontwerpsuggesties gedaan om de alternatieven te verbeteren. Ook deze suggesties onderzoeken we in de verdere uitwerking. Verder zijn er verschillende verduidelijkende vragen gesteld, deze staan hier op een rij.
Heb je je reactie nog niet gegeven, maar wil je dat nog wel graag doen? Bekijk de conceptresultaten en reageer via het reactieformulier of stuur een mail naar hegewarren@deopenkaart.nl.
Aandachtspunten vanuit bewoners en organisaties uit de omgeving
De alternatieven Polderaquarel (1) en Open en Natuurlijk (4) worden het vaakst genoemd als de maatschappelijk optimale inrichting voor de Hegewarren, deze spreken het meeste aan.
Het alternatief Polderaquarel (1) spreekt aan vanwege de minimale fysieke impact op de polder, waardoor huidige kwaliteiten zoals het blauwgrasland zo veel mogelijk behouden blijven. Het blauwgrasland is uniek en eigenlijk onvervangbaar, zo geven natuurorganisaties en verschillende andere reageerders aan. Ook waarderen huidige gebruikers en bewoners het behoud van hun recreatiewoningen en -arken. Wat minder aanspreekt, is dat dit alternatief relatief beperkt een antwoord biedt op de uitdagingen in het gebied. Het verdrogende effect op De Alde Feanen blijft bijvoorbeeld bestaan en de kosten voor waterbeheer gaan niet omlaag, zo wordt genoemd.
Als aandachtspunt wordt de kwaliteit van het gebied voor weidevogels meegegeven. Het bieden van ruimte aan weidevogels spreekt veel mensen aan, maar er zijn ook vraagtekens of dit gebied daar het meest geschikt voor is. Een aanvulling betreft de mogelijkheden voor fietsers en wandelaars. Deze blijven in Polderaquarel hetzelfde als nu; kan dit niet aantrekkelijker?
Open en Natuurlijk (4) spreekt aan vanwege de potentie voor zowel natuur als recreatie. Dit past goed in het Friese landschap, zo geven mensen aan. Het is een mooie kans een gebied te maken dat naadloos aansluit op De Alde Feanen.
Wel zijn er zorgen over de overlast die recreatie kan opleveren; een aandachtspunt is de rust en stilte in het gebied, in verhouding tot de recreatieve functies die worden toegevoegd. Ook zijn er zorgen over de aantasting van het huidige veen; dit alternatief vraagt een ingrijpende gebiedsontwikkeling.
Bij het alternatief Hoogwaterpolder 2.0 (2) wordt vooral de waarde van experimenteerruimte benoemd. De Hegewarren biedt een mooie kans te experimenteren met laagveenaangroei of natte teelten, zo geven enkele lokale organisaties aan. Ze geven mee dat het de moeite waard is de kansen hiervoor verder uit te werken, bijvoorbeeld als het gaat om bedrijfsmodellen voor natte teelten. Dit laatste is een punt dat ook in veel andere reacties terugkomt. Het is belangrijk om te weten of en onder welke voorwaarden natte teelten (financieel) haalbaar zijn voordat een keuze over de toekomst van de Hegewarren wordt gemaakt.
Het alternatief Zicht op Twee Landschappen (3) wordt gewaardeerd om de recreatieve potentie en aansluiting bij De Alde Feanen. Het wordt een ‘mooie balans’ tussen natuur en recreatie, water en land genoemd. Anderen zien het juist als een ‘compromis’, ‘zonder duidelijke keuzes’. Er zijn zorgen over de hoge kosten van deze variant, het verlies van het blauwgrasland en de druk die het toevoegen van extra recreatiearken met zich mee brengt.
Wat betreft een eventuele vaarweg door de Hegewarren wordt de ontlasting van De Alde Feanen als voordeel gezien. Er zijn echter ook zorgen over de consequenties voor de Hegewarren. Een recreatieve ambitie gaat ook hier niet echt goed samen met een vaarweg, zo noemt men. Naast veiligheid op het water zijn er zorgen over de combinatie met moerasnatuur (gaat dat samen met de beweging van passerende schepen?), zuiging en de aantasting van het huidige veen.
Aandachtspunten vanuit de politiek en bestuurders
Vanuit de politiek en de bestuurders zijn CO2-reductie, vermindering van stikstofdepositie en reductie van de kosten voor het waterbeheer als belangrijke doelstellingen meegegeven; hier zien ze in de eindresultaten graag een duidelijke(re) uitwerking van.
Verder is de financiële haalbaarheid een belangrijk aandachtspunt. De huidige alternatieven vragen een flinke investering, naast de 15 miljoen euro aan Rijksgelden die in het gebied worden geïnvesteerd. De bestuurders zien graag verder uitgewerkt of en hoe er een ‘vliegwiel’ mogelijk is, waarbij een deel van de investering in de Hegewarren op termijn kan terugvloeien naar de veenweideaanpak, voor andere gebieden.
Verder vragen de bestuurders de fasering van de alternatieven verder uit te denken. Welke stappen zijn nodig om tot de geschetste eindbeelden te komen en hoe lang duurt dat? Ook willen ze verder uitgezocht zien of het mogelijk is door het Natura2000-gebied te gaan in het alternatief met een vaarweg ten noorden van Ie-Sicht langs.
Aandachtspunten vanuit buurgemeentes
Gemeente Leeuwarden en Tytsjerksteradiel hebben in een bestuurlijk overleg in juni hun eerste aandachtspunten meegegeven. Vanuit gemeente Leeuwarden is het belang van het voorbestaan van de pontjesroute benadrukt. Ook hebben ze hun zorg over het ontwerp van een eventuele vaarweg geuit, met name met betrekking tot de aansluiting op het Prinses-Margrietkanaal en de kruising van de Greft.
Voor gemeente Tytsjerksteradiel is een goede vergelijking van de veiligheid op het water in de huidige situatie door De Alde Feanen en in de eventuele nieuwe situatie door de Hegewarren van belang.
Aandachtspunten vanuit Rijkswaterstaat
Ook Rijkswaterstaat is om een reactie op de conceptresultaten gevraagd, met het oog op een mogelijke nieuwe aansluiting van een vaarweg op het Prinses-Margrietkanaal. Rijkswaterstaat beheert dit kanaal. Rijkswaterstaat heeft aangegeven in augustus een reactie te delen. Deze reactie zullen we t.z.t. ook delen op deze website.
Aan de slag met de reacties
De komende weken gaan we aan de slag met de reacties door de verschillende aandachtspunten verder uit te werken. We werken o.a. aan:
- Het beter inzichtelijk maken van de mogelijkheden en consequenties van het optimaliseren van de financiële haalbaarheid;
- Een beschouwing van natte teelten: welke teelten en verdienmodellen zijn er? Hoeveel hectare is dan nodig?
- Een beschouwing van weidevogels: wat is de huidige weidevogelstand in en om de Hegewarren? Wat is de potentiële kwaliteit van de Hegewarren als weidevogelgebied?
- Een ‘voortoets’ om beter in beeld te krijgen of het juridisch haalbaar is om Natura2000-gebied te doorsnijden met een eventuele vaarroute boven Ie-Sicht langs.
- De uitwerking van de fasering van de alternatieven: hoe lang duurt het om een alternatief te realiseren en met welke stappen gaat dit? Wat is er in de tussentijd mogelijk met de gronden?
In september komt het co-creatieteam weer bij elkaar om de nieuwe inzichten te bespreken, de resultaten af te ronden en een advies bij de eindresultaten te maken.